Η ριζοσπαστική ρότα του ΣΥΡΙΖΑ - προκλήσεις και ρεαλισμός
Του Κώστα Μπαλτζή*
Εύλογοι οι προβληματισμοί περί αξιακού και ιδεολογικού πλήγματος του ΣΥΡΙΖΑ ως αποτέλεσμα της αδυσώπητης μάχης με τον ακραιφνή νεοφιλελευθερισμό μετά την ανάληψη της ευθύνης διακυβέρνησης της χώρας. Η απευκταία αλλά επιβεβλημένη αποδοχή αλλότριων για τον ριζοσπαστικό του χαρακτήρα νορμών και πρακτικών έθεσε σημαντική μερίδα στελεχών, μελών αλλά και ψηφοφόρων του κόμματος εντός ενός συγκρουσιακού ιδεολογικά περιβάλλοντος, στις οριογραμμές ριζοσπαστισμού και συντηρητισμού, ιδεαλισμού και ρεαλισμού.
Είναι συζητήσιμο το αν η ριζοσπαστική μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί αποκύημα φαντασίας ή πραγματικότητα. Στον βαθμό ερμηνείας του ριζοσπαστισμού ως της ρήξης με το κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό κατεστημένο, έχουν γίνει αισθητά βήματα σε καίριες πτυχές της καθημερινότητας, από την προσπάθεια πάταξης της διαφθοράς και τη σύγκρουση με οργανωμένα συμφέροντα έως την προάσπιση των δικαιωμάτων μειονοτικών ομάδων και κοινοτήτων. Οι αρνητές αυτού εθελοτυφλούν, ενώ οι σκεπτικιστές απλά συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που επιζητούν δραστικότερες κινήσεις. Δεν μπορεί επίσης να παραγνωριστεί το ότι το σύντομο, για μία τέτοιου μεγέθους ρήξη, χρονικό διάστημα διακυβέρνησης δεν θα επέτρεπε, μέσω δημοκρατικών οδών, μαξιμαλιστικές αλλαγές στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι ακόμα και υπό ευνοϊκότερες συνθήκες. Πού έγκειται λοιπόν το πρόβλημα;
Αναντίρρητα, σημείο, σταθμό αποτέλεσε η σύναψη και υλοποίηση της συμφωνίας του Ιουλίου που κλόνισε την πίστη όχι τόσο στον ριζοσπαστικό χαρακτήρα, όσο στη δυνατότητα ριζοσπαστικής δράσης του ΣΥΡΙΖΑ εντός ενός μη φιλικού περιβάλλοντος, δεδομένων και των ορίων που είχαν προεκλογικά διαγραφεί και περαιτέρω περιχαρακώθηκαν από τη βούληση του ελληνικού λαού αναφορικά με τη θέση τής χώρας στην κοινή νομισματική ένωση. Η λήψη και εφαρμογή σειράς μέτρων οδήγησε, πάντα υπό τον προπαγανδιστικό και άκρως λαϊκιστικό λόγο του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου και των ποδηγετούμενων εξ αυτού ΜΜΕ, την ήδη βαθιά πληγωμένη ελληνική κοινωνία σε μεγαλύτερη ψυχολογική και ηθική καταρράκωση, τον δε ΣΥΡΙΖΑ σε βίωση καταστάσεων που δεν προσιδιάζουν στις αρχές, τις αξίες, τα ήθη και το όραμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Εύλογα επομένως τίθενται προβληματισμοί για το ριζοσπαστικό προτσές του ΣΥΡΙΖΑ στο εγγύς και απώτερο μέλλον. Ποια μπορεί να είναι η προσήκουσα λύση που θα λειτουργήσει ως αντίβαρο σε μία δυνάμει ριζοσπαστική κατιούσα που οδηγεί ανεπιστρεπτί στην αλλοτρίωση; Ποιοι μπορεί είναι οι επαναπροσδιορισμοί εκείνοι που θα επιτρέψουν, αποφεύγοντας παθογένειες του παρελθόντος, τη διατήρηση της ριζοσπαστικής ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ δεδομένης της αναγκαιότητας προσαρμογής του σε νέες συνθήκες, όπως η λειτουργία του ως κόμματος εξουσίας και όχι ως ενός αποκλειστικά αντιπολιτευτικού μηχανισμού, ή ο προσεταιρισμός μίας μεγάλης μερίδας κόσμου η οποία ακόμα δεν έχει ενστερνιστεί τις αξιακές αρχές της Ριζοσπαστικής Αριστεράς;
Είναι ευρύτερα αποδεκτό, ότι πέρα από μονόδρομο στο εσωτερικό, ο ΣΥΡΙΖΑ και η πορεία του αποτελούν δυνητικό πρότυπο για την Αριστερά στην Ευρώπη τόσο για το περιεχόμενο και τους σκοπούς όσο και για τη μορφή του αγώνα. Η προσπάθεια ρήξης με τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό δεν επιτρέπει μία άνευ όρων παράδοση, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε απέναντι στις δυστοκίες, μπροστά σε παρατηρούμενα σημάδια κόπωσης, απογοήτευσης και αμφισβήτησης.
Η λύση όμως δεν δύναται να είναι η άμβλυνση της ριζοσπαστικής δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ μέσω αναζήτησης νέων ιδεολογικών διεξόδων, επιλογής που είναι ικανή να αλλοτριώσει τα δομικά χαρακτηριστικά και συστατικά στοιχεία τα οποία τον ώθησαν από την ελάσσονα αντιπολίτευση στην αποδοχή του από ένα σημαντικό μέρος του ελληνικού λαού και τελικά στον κυβερνητικό θώκο. Αν η επιβεβλημένη άσκηση συγκεκριμένων πολιτικών συνοδευτεί ιδεολογικά με τάσεις αποριζοσπαστικοποίησης, ελλοχεύει ο κίνδυνος, βαθμιαίας ενδεχομένως, ριζικής πάντως, μετάλλαξης του κόμματος.
Κατά συνέπεια η διανόηση, οι κινηματικές δράσεις, η αλληλεγγύη οφείλουν να συνεχίσουν να συγκαταλέγονται στα μέσα έκφρασης της ριζοσπαστικής δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα πρέπει όμως πλέον να παραμεριστεί η σωρευτική κυβερνητική εμπειρία που, σε συνδυασμό με την αντικειμενική προσέγγιση της πραγματικότητας και την υιοθέτηση τεχνοκρατικών αντιλήψεων και πρακτικών, μακριά από ιδεοληπτικές και αναχρονιστικές αγκυλώσεις, δύνανται να αποτελέσουν το εφαλτήριο για ριζοσπαστικότερες παρεμβάσεις και λύσεις.
*Ο Κώστας Μπαλτζής είναι συντονιστής Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Πέλλας (Γιαννιτσών)
